Thiếu nữ chết oan vì kẻ hiếp dâm được ân xá

Ngày 14/12/1991, Drew Miller, 13 tuổi, cùng bạn đi tắt qua trường trung học Federal Way, Washington, để tới sân trượt ván như mọi khi. Sau khi nhảy qua hàng rào và băng qua các vũng bùn, hai nam sinh chợt nhìn thấy một người đàn ông vừa đứng lên giữa những bụi cây cao ngang vai. Anh ta nhìn chằm chằm vào họ rồi bỏ đi.

Drew đoán anh ta đang lén hút cần sa hay gì đó, cho đến khi chứng kiến cảnh tượng khủng khiếp: Trong bụi cây nơi người đàn ông vừa đứng có thi thể của một cô gái. Cú sốc chuyển thành sợ hãi khi Drew nhận ra người đàn ông, chỉ cách họ vài bước chân, đang nhìn thẳng vào cậu. Hai nam sinh chạy về nhà Drew và báo cảnh sát.

Tại hiện trường, cảnh sát hạt King nhìn thấy tên “Sarah” trên một mảnh quần áo của nạn nhân. Thi thể được xác định là Sarah Yarborough, 16 tuổi, đang học tại trường Federal Way và là thành viên của đội nhảy cổ động. Sáng hôm đó, nữ sinh đến trường để tập luyện cùng nhóm.

Cảnh sát phát hiện chiếc xe Sarah lái sáng hôm đó đang đậu ở bãi đậu xe của trường, cách nơi tìm thấy thi thể khoảng 90 m. Không có dấu hiệu vật lộn trong xe. Điều tra viên đặt câu hỏi Sarah đi từ ôtô đến hiện trường bằng cách nào? Điều gì đã dẫn cô đến đó?

Các điều tra viên tin rằng đây là vụ giết người có động cơ tình dục. Áo khoác, nội y của nạn nhân bị vứt cạnh thi thể. Sarah không bị cưỡng hiếp nhưng tinh dịch của kẻ sát nhân được tìm thấy trên quần áo của cô. Từ bằng chứng quan trọng này, cảnh sát thu được hồ sơ ADN đầy đủ của một người đàn ông. Tuy nhiên, công nghệ ADN còn mới lạ vào năm 1991, họ chỉ có thể lưu trữ dữ liệu, hy vọng một ngày nào đó ADN sẽ giúp họ tìm ra kẻ giết Sarah.

Cảnh sát vẽ phác họa chân dung nghi phạm dựa trên mô tả của hai nhân chứng là Drew và bạn, sau đó công bố rộng rãi. Nhưng nhiều ngày trôi qua, vụ án không có tiến triển, các manh mối dần cạn kiệt.

Cảnh sát vẫn tiếp tục điều tra vụ án trong nhiều năm. Đến những năm 2000, tiến bộ trong công nghệ mang đến hy vọng. Cảnh sát nhập mẫu ADN từ hiện trường vụ án vào hệ thống cơ sở dữ liệu ADN quốc gia mới được tạo lập, chứa hồ sơ của những tội phạm từng bị kết án. Tuy nhiên, không có kết quả trùng khớp.

Nhận ra rằng phải tìm hướng đi khác, năm 2011, cảnh sát liên hệ với Colleen Fitzpatrick, một trong những người tiên phong trong lĩnh vực phả hệ di truyền pháp y.

Phả hệ di truyền hiện nay đã được nhiều người biết đến và được sử dụng để giải quyết nhiều vụ án cũ, nhưng vào thời điểm đó, phương pháp này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Hầu hết cơ quan cảnh sát khi ấy đều tỏ ra nghi ngờ về công cụ điều tra mới này.

Colleen sử dụng phần mềm để so sánh các hồ sơ ADN vô danh với thông tin từ cơ sở dữ liệu ADN công cộng và tìm kiếm cây phả hệ để xác định nghi phạm. Không mất nhiều thời gian, Colleen truy ra ADN của kẻ giết Sarah có nhiều kết quả trùng khớp với họ “Fuller”.

Cảnh sát lập tức nghĩ đến một người có họ đó là Bill Fuller, bạn thân của gia đình Sarah. Tuy nhiên, tuổi tác và ngoại hình của Bill không giống nghi phạm. Bill tự nguyện cung cấp mẫu ADN cho cảnh sát, cho ra có kết quả không khớp với ADN được tìm thấy tại hiện trường vụ án.

Colleen nhận định kẻ giết Sarah đang ở đâu đó trong cây phả hệ Fuller nhưng vẫn cần nhiều nỗ lực tìm kiếm. Đến năm 2018, phả hệ di truyền pháp y được sử dụng để xác định Sát nhân Golden State, mở ra một “cuộc cách mạng lớn”.

Tháng 9/2019, nhóm của Colleen có bước đột phá. Họ đưa ra hai nghi phạm mới: anh em Edward và Patrick Nicholas. Hồ sơ ADN cho thấy hai người là anh em họ xa của Bill Fuller.

Edward là tội phạm tình dục, ADN có trong hệ thống. Nhưng ADN của Edward không khớp. Vì vậy, cảnh sát nhắm đến Patrick, đã ly hôn và sống một mình cách Federal Way vài thị trấn. Patrick làm việc tại cửa hàng phụ tùng ôtô, di chuyển chủ yếu bằng xe buýt.

Khi Sarah bị sát hại, tuyến xe buýt Patrick thường đi tình cờ đi ngang qua trường trung học Federal Way. Lúc đó hắn 27 tuổi, có ngoại hình rất giống mô tả trong bản phác họa. Tuy nhiên, cảnh sát vẫn cần lấy mẫu ADN của Patrick để đối chiếu với bằng chứng ADN họ có.

Cuối tháng 9/2019, đội điều tra lên kế hoạch cử cảnh sát chìm theo dõi Patrick, bí mật thu thập mẫu ADN. Họ theo hắn đến một tiệm giặt là, thấy hắn đi ra ngoài hút hai điếu thuốc. Patrick vứt hai đầu mẩu thuốc lá xuống đất và đánh rơi một tờ giấy ăn ra khỏi túi. Cả ba món đồ được cảnh sát thu thập, đưa đến phòng thí nghiệm tội phạm.

Sau vài ngày, cảnh sát nhận được kết quả hoàn toàn trùng khớp. Patrick bị bắt. Khi nhìn thấy khuôn mặt hắn, Drew, nhân chứng năm 1991, nói rằng cảnh sát đã tìm đúng người.

Trong gần 30 năm qua, Patrick chưa bao giờ bị coi là nghi phạm, chưa bao giờ được nêu tên trong số 4.000 tin báo từ quần chúng.

Trong quá trình thẩm vấn, khi điều tra viên hỏi Patrick về vụ giết Sarah, hắn hỏi lại: “Năm nào?”, khiến điều tra viên ngạc nhiên tự hỏi liệu có nạn nhân nào khác không. Sau một tiếng rưỡi, Patrick ngừng nói và yêu cầu luật sư.

Điều tra hồ sơ tội phạm của Patrick, cảnh sát phát hiện một nạn nhân sống sót là Anne Croney.

Một buổi sáng tháng 6/1983, tám năm trước khi Sarah bị sát hại, Anne Croney, 21 tuổi, ngồi bên ôtô dọc sông Columbia ở Richland, Washington. Một người đàn ông tiếp cận cô, trông có vẻ thân thiện. Hắn nói tên là Pat Nicholas, mới chuyển đến thị trấn.

Sau vài phút trò chuyện, Anne nhận thấy giọng hắn ngày càng run. Cô vội tạm biệt và quay về xe, nhưng bị kề dao vào cổ. Hắn ra lệnh cho cô cởi quần áo, nhét vào miệng để ngăn la hét, sau đó ép đến bờ sông. Khi nghe yêu cầu dừng lại, Anne bỏ chạy, lặn xuống sông và cố bơi hết sức có thể vì khi nãy nghe hắn nói không biết bơi. Người qua đường phát hiện Anne ở một bến tàu gần đó và gọi cảnh sát.

Pat Nicholas chính là Patrick, khi đó 19 tuổi, có tiền án về tội hiếp dâm hai phụ nữ khi còn là trẻ vị thành niên, mới ra tù vài tháng trước.

Vài ngày sau vụ tấn công Anne, Patrick bị bắt và nhận tội mưu đồ cưỡng hiếp. Hắn nói với nhà chức trách: “Tôi nhận ra rằng mình có vấn đề liên quan đến việc cưỡng hiếp các cô gái”.

Patrick bị kết án 10 năm tù. Tuy nhiên, hắn được thả tự do chỉ sau ba năm rưỡi. Anne chưa bao giờ được thông báo và luôn nghĩ công lý đã được thực thi. Cô hầu như không nghĩ đến hắn nữa cho đến tháng 10/2019.

Cảnh sát đến nhà Anne, thông báo Patrick lại bị bắt vì tội giết Sarah và chỉ ra những điểm tương đồng với vụ án của cô năm 1983. Anne nhận ra mình đã trốn thoát một kẻ sát nhân.

Theo Anne, nếu Patrick phải chấp hành đầy đủ án tù, hắn vẫn ở sau song sắt vào buổi sáng định mệnh năm 1991 đó và không thể sát hại Sarah. Cô giận dữ vì hệ thống pháp luật đã sai lầm khi thả một tên tội phạm nguy hiểm ra xã hội sớm hơn mức án hắn phải nhận.

Theo hồ sơ, Patrick không có “vi phạm nghiêm trọng” nào khi ở trong tù và không có vấn đề về ma túy hay rượu. Một đánh giá cho thấy hắn “sẽ an toàn khi được trị liệu và giám sát”. Vì vậy, vào năm 1987, Patrick được ra tù sớm với điều kiện tham gia chương trình điều trị ngoại trú cho tội phạm tình dục. Không rõ hắn tham gia chương trình đó bao lâu.

Công tố viên mô tả Patrick là kẻ săn mồi hàng loạt theo khuôn mẫu rõ ràng. Tất cả nạn nhân đều bị tiếp cận trên xe hoặc gần xe của họ. Hắn sẽ bắt chuyện rồi rút dao uy hiếp, bắt họ đi bộ đến nơi khác, ra lệnh cởi quần áo rồi cưỡng hiếp.

Patrick cũng bị kết tội tấn công tình dục trẻ vị thành niên vào năm 1994, ba năm sau vụ sát hại Sarah. Trong năm vụ tấn công tình dục mà cảnh sát biết, không vụ nào yêu cầu hắn nộp ADN nên không có hồ sơ trong cơ sở dữ liệu.

Đầu 2023, hơn 30 năm sau vụ sát hại Sarah, Patrick ra tòa ở tuổi 59.

Ngoài bằng chứng ADN, công tố viên đưa ra nhiều bằng chứng được tìm thấy tại nhà Patrick gần thời điểm hắn bị bắt vào năm 2019. Cảnh sát thu được hàng đống nội dung khiêu dâm, một tờ báo từ năm 1994 có bài viết về vụ án Sarah trên trang nhất, một bức ảnh phụ nữ mặc đồng phục cổ vũ bị xé ra từ tạp chí trong ngăn kéo nhà bếp.

Patrick không hề nao núng khi các bằng chứng được đưa ra, không hề bộc lộ cảm xúc trong suốt phiên tòa.

Sau chín ngày lấy lời khai, vụ án đã được đưa ra trước bồi thẩm đoàn. Họ tuyên bố Patrick không phạm tội giết người có chủ ý từ trước, nhưng bị kết tội với hai tội danh giết người cấp độ một và giết người cấp độ hai, đều vì động cơ tình dục.

Patrick nhận bản án gần 46 năm tù.

Tuệ Anh (Theo CBS News)